Eerste Wereldoorlog en geneeskunde

Op 11 november 2018 was het 100 jaar geleden dat om 11:00 uur in de ochtend de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog eindigden in een wapenstilstand tussen de Centralen en de Geallieerden. Aangezien iedere oorlog een ‘gesneuveld versus gewond’-ratio van ongeveer 1 op 4 kent, betekent dit dat er tijdens de oorlog om en nabij 40.000.000 gewondenvielen, bijna 25.000 per dag. Tijdens de oorlog werden op geneeskundig vlak veel nieuwe vindingen gedaan: nieuwe technieken op het gebied van plastische chirurgie, ontwikkeling van anesthesie en behandeling van geelzucht en syfilis. Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde wijdde nummer 45 (publicatie: 9 november 2018) volledig aan de invloed van de ‘Grote Oorlog’ op de ontwikkeling van de geneeskunde. Online werd op 1 november 2018 een themasite over dit onderwerp gelanceerd: https://wo1.ntvg.nl. Op deze themawebsite vindt u diverse artikelen over ‘De Grote Oorlog, het medisch-militair complex en over artsen in de Eerste Wereldoorlog’.
Militaire artsen en Rode Kruis-artsen kregen te maken met problemen die ze nog nooit hadden gezien, op een schaal die ze nog nooit hadden meegemaakt, maar waarvoor zij wel een verantwoorde oplossing moesten zien te verzinnen. Op www.wo1.ntvg.nl/personen vindt u 5 artikelen over 5 artsen die elk op eigen wijze een bijdrage hebben geleverd aan het ontstaan van de moderne geneeskunde.

1. De Ierse arts Adrian Stokes wist de epidemische geelzucht op het slagveld in te dammen door te pleiten voor de bestrijding van ratten in de loopgraven.
2. De Britse longarts Sir Geoffry Marshall realiseerde met een zelfgebouwd apparaat een stabielere anesthesie in het veldhospitaal.
3. De Duitse psychiater Emil Kraepelin deed voor en tijdens de Grote Oorlog een poging om psychiatrische aandoeningen te classificeren. Daarmee liep hij vooruit op de zogenoemde Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM).
4. De kno-arts Harold D. Gillies paste zijn kennis van reconstructieve chirurgie op een creatieve en innoverende manier toe op de ernstige verminkingen in het gelaat bij de slachtoffers van granaat- en gasaanvallen.
5. De Oostenrijkse arts Julius Wagner-Jauregg wekte koorts op bij soldaten met syfilis door infectie met malariaparasieten; voor zijn ontdekking van de helende werking van malariakoortsen kreeg hij in 1927 de Nobelprijs.